Bệnh chốc là bệnh nhiễm trùng da phổ biến nhất ở trẻ em trong độ tuổi từ 2 – 5, chiếm khoảng 10% vấn đề da liễu ở trẻ. Vậy bệnh chốc có lây không? TS.BS. Vũ Huy Lượng – trưởng Khoa Laser và săn sóc da, Bệnh viện Da liễu Trung ương sẽ tư vấn về nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị bệnh chốc hiệu quả nhất thông qua bài viết sau.
Bệnh chốc là gì?
Bệnh chốc là tình trạng nhiễm trùng da nông cấp tính, biểu hiện đặc trưng dưới dạng các mụn mủ và mài có màu vàng mật ong. Trong khi đó, chốc hóa dùng để chỉ tình trạng nhiễm trùng thứ phát nông của sang thương da do tổn thương da hoặc do bệnh khác.
Chốc có khả năng lây lan từ người này sang người khác. Nhiễm trùng do chốc thường bắt đầu từ tổn thương da như vết đốt của côn trùng, vết cắt nhỏ, sang thương viêm da cơ địa…; tuy nhiên cũng có thể xuất hiện ngay trên vùng da lành. (1)
Chốc có mấy loại?
Dựa trên biểu hiện lâm sàng của bệnh, chốc được chia thành 3 loại:
- Chốc không bóng nước.
- Chốc có bóng nước.
- Chốc lở/loét.
Nguyên nhân bị bệnh chốc
Nguyên nhân gây chốc chính là do da bị nhiễm Staphylococcus aureus. Tình trạng chốc không bóng nước còn có thể do nhiễm vi khuẩn Streptococcus pyogenes. Các vi khuẩn này xâm nhập và gây bệnh thông qua các vết thương hở trên da. Bệnh chốc dễ dàng lây lan khi tiếp xúc trực tiếp với sang thương da của người bệnh hoặc gián tiếp qua các vật dụng cá nhân của họ.
Dấu hiệu nhận biết bị chốc ở da
Dựa trên biểu hiện lâm sàng của bệnh, chốc được chia thành 3 loại:
Chốc không bóng nước
Đây là dạng thường gặp nhất, chủ yếu do nhiễm vi khuẩn Staphylococcus aureus, Streptococcus pyogenes, hoặc cả hai vi khuẩn kết hợp. Sang thương bắt đầu từ một dát hồng ban đỏ tươi, ngứa, thường xuất hiện quanh mũi và miệng. Sau đó, chúng chuyển thành mụn nước hoặc mụn mủ, vỡ ra tạo vết thương hở, rồi đóng mài vàng nâu. Các mài này sẽ tự tróc, để lại vùng da lành mà không gây sẹo. Bệnh thường tự khỏi sau 2–4 tuần.
Chốc có bóng nước
Hầu hết các trường hợp chốc bóng nước đều do nhiễm vi khuẩn Staphylococcus aureus. Tổn thương khởi đầu là mụn nước nhỏ, nông, sau đó trở thành bóng nước chùng chứa dịch trong. Dịch này dần chuyển đục hoặc sẫm màu. Bóng nước xuất hiện trên vùng da lành, không có nền hồng ban. Khi bóng nước vỡ, chúng để lại vết thương hở, đóng mài vàng và không để lại sẹo khi lành. (2)
Chốc lở/loét
Dạng này khá hiếm nhưng là biểu hiện nghiêm trọng nhất, xảy ra khi tổn thương không được điều trị đúng cách. Chốc lở/loét thường bắt đầu tương tự như chốc không bóng nước hoặc chốc bóng nước, nhưng tiến triển thành vết loét sâu, chậm lành và có thể để lại sẹo.
Đối tượng nào dễ bị chốc?
Chốc xảy ra ở mọi lứa tuổi từ trẻ em cho đến người lớn, nhưng thường gặp nhất ở trẻ từ 2-5 tuổi. Bệnh có xu hướng xảy ra quanh năm ở khu vực nhiệt đới nơi có khí hậu nóng ẩm.
Cả người lớn và trẻ em đều có nguy cơ cao mắc bệnh chốc trong các trường hợp như suy giảm miễn dịch, mắc bệnh đái tháo đường, các bệnh da viêm như vảy nến hoặc viêm da cơ địa, da bị bỏng, đang lọc máu nhân tạo, hoặc bị nhiễm các tác nhân gây ngứa như rận, ghẻ, herpes…
Ngoài ra, nguy cơ cũng tăng khi tiếp xúc với các yếu tố dễ gây dị ứng, bị côn trùng cắn, hoặc tham gia các môn thể thao có nhiều va chạm cơ thể.
Bệnh chốc có lây không?
Bệnh chốc có thể tự khỏi sau vài tuần, tuy nhiên bác sĩ khuyến nghị người bệnh nên điều trị chốc để:
- Giảm rủi ro phát triển các biến chứng.
- Giảm nguy cơ lây nhiễm cho những người xung quanh.
- Nếu không điều trị, nhiễm trùng có thể xâm nhập sâu hơn vào da, gây ra vết loét hoặc mụn nước mới và có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm khác.
Chốc thường bị ở những vị trí nào?
Thương tổn chốc thường xuất hiện ở những vùng da hở như mặt, chân, tay, ít gặp ở thân mình và những vị trí khác trên cơ thể.
Hình ảnh bệnh chốc ở tay
Chốc có nguy hiểm không?
Chốc là bệnh ngoài da không gây nguy hiểm, nhưng nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, có thể dẫn đến các biến chứng như:
- Nhiễm trùng mô mềm: Vi khuẩn xâm nhập sâu vào các mô da bên dưới, gây viêm mạch bạch huyết, viêm mô tế bào và có nguy cơ dẫn đến du khuẩn huyết (sự hiện diện của vi khuẩn hoạt động trong máu), viêm khớp nhiễm trùng, viêm tủy xương hoặc viêm phổi.
- Viêm cầu thận hậu nhiễm liên cầu khuẩn: Nhiễm vi khuẩn Streptococcus nhóm A có thể dẫn đến viêm cầu thận hậu nhiễm sau 3 – 6 tuần kể từ khi xuất hiện tổn thương chốc trên da.
- Hội chứng sốc do nhiễm độc: Dù rất hiếm, người bệnh có thể gặp các triệu chứng như sốt, bong tróc da, hạ huyết áp, nổi hồng ban lan tỏa và suy đa cơ quan.
- Sốt thấp khớp: Nhiễm Streptococcus nhóm A ở da có thể gây sốt thấp khớp và thấp tim.
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Nếu xuất hiện các sang thương da nghi ngờ là bệnh chốc, người bệnh nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da để có phương hướng điều trị phù hợp, không nên trì hoãn đi khám; khi bệnh tiến triển nặng sẽ gây ra những biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể và thẩm mỹ da.
Khi nghi ngờ mình mắc bệnh chốc, bạn nên liên hệ với bác sĩ ngay để được lên phương án điều trị kịp thời
Xem thêm: Top 5 bác sĩ da liễu Bắc Giang giỏi, chuyên môn cao
Phương pháp chẩn đoán bệnh chốc
Bệnh chốc thường được chẩn đoán dựa trên thăm khám lâm sàng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp nghi ngờ, bác sĩ có thể lấy dịch từ sang thương da để gửi đến phòng thí nghiệm nhằm nhuộm, soi dưới kính hiển vi hoặc nuôi cấy, định danh vi khuẩn, giúp xác nhận chẩn đoán.
Nếu kết quả nuôi cấy dịch sang thương cho thấy chậm đáp ứng điều trị, bác sĩ sẽ thực hiện kháng sinh đồ để xác định loại kháng sinh phù hợp với chủng vi khuẩn gây bệnh. Đối với các trường hợp chốc lan rộng, xét nghiệm máu có thể được yêu cầu để kiểm tra công thức máu, đặc biệt nếu bạch cầu tăng cao. Sinh thiết sang thương da chỉ được thực hiện trong những trường hợp rất hiếm.
Cách trị bệnh chốc hiệu quả
Bác sĩ thường kê đơn thuốc kháng sinh để điều trị chốc. Tùy vào độ lan rộng và độ nặng của bệnh, bác sĩ sẽ lựa chọn chế phẩm kháng sinh phù hợp. Nếu chốc chỉ tác động đến một vùng da nhỏ, bác sĩ sẽ kê đơn kháng sinh dạng thoa như kem hay mỡ mupirocin hoặc acid fusidic. Khi xuất hiện triệu chứng nặng như mệt mỏi, sốt, nhiều hơn 3 sang thương, sang thương không cải thiện hay tự lành, nguy cơ biến chứng cao, bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh sử dụng thuốc kháng sinh đường uống.
Khi được điều trị đúng cách, bệnh chốc thường khỏi sau 7 – 10 ngày. Thế nhưng, nếu trên da đang mắc bệnh lý nền, nhiễm trùng sẽ lâu lành hơn.
Chăm sóc sau điều trị đúng cách sẽ giúp bệnh chốc nhanh lành hơn. Nhẹ nhàng làm sạch sang thương và thoa kháng sinh theo đúng chỉ định của bác sĩ điều trị, chờ sang thương khô và đậy nhẹ nhàng sang thương bằng gạc (trường hợp cần thiết). Lưu ý, cần rửa tay kỹ lưỡng sau khi chăm sóc sang thương nhằm tránh vi khuẩn lây lan.
Xem thêm: Top 6 phòng khám da liễu Bắc Giang uy tín nhất hiện nay
Phòng ngừa bệnh chốc tái phát
Giữ gìn vệ sinh sạch sẽ là phương pháp phòng ngừa bệnh hiệu quả nhất. Dưới đây là một vài lưu ý trong quá trình chăm sóc:
- Băng sang thương hoặc mặc áo dài tay và quần dài để che chắn vết thương.
- Sử dụng thuốc kháng sinh theo đúng thời gian mà bác sĩ đã kê đơn để ngăn ngừa tái nhiễm trùng.
- Vệ sinh vết thương nhẹ nhàng bằng dung dịch nước muối sinh lý.
- Không dùng chung vật dụng cá nhân với người bệnh.
- Tự cách ly trong ít nhất 48 giờ đầu điều trị. Trẻ em mắc chốc nên nghỉ học cho đến khi hết nguy cơ lây nhiễm, tương tự với người lớn.
- Tránh tắm bồn nước nóng và bể bơi, vi khuẩn gây bệnh có thể lây lan trực tiếp hoặc gián tiếp qua sang thương.
Một số câu hỏi liên quan
Chốc có lây không?
Có. Đây là bệnh rất dễ lây lan qua tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với người bệnh. Bạn có thể bị bệnh chốc lở khi tiếp xúc với vết loét, chất nhầy hoặc nước mũi từ người bệnh. Trẻ em và vận động viên, chẳng hạn như cầu thủ bóng đá và đấu vật, thường mắc bệnh này. Chốc cũng có thể lây thông qua dùng chung các vật dụng như khăn tắm, quần áo hoặc các vật dụng cá nhân khác với người bệnh. Nếu không điều trị, bệnh chốc có thể lây lan trong nhiều tuần. Sau khi bắt đầu điều trị bệnh chốc, tình trạng này có thể lây lan cho đến khi:
- Phát ban biến mất.
- Vảy tiết đã bong tróc hoàn toàn.
- Người bệnh dùng thuốc kháng sinh ít nhất 2 ngày.
Chốc có ngứa không?
Có. Đa số người bệnh chốc sẽ bị ngứa, tuy nhiên không phải tất cả bệnh nhân chốc đều xuất hiện triệu chứng này. Người bệnh nên tránh chạm hoặc gãi vào sang thương để tránh lây lan bệnh sang những vùng khác của cơ thể.
Chốc có tắm được không?
Có. Khi bị chốc người bệnh vẫn có thể tắm rửa như bình thường, tuy nhiên không nên dùng lực tác động quá mạnh lên sang thương sẽ gây đau đớn. Không sử dụng chung vật dụng cá nhân như khăn tắm, quần áo,… với người bệnh để tránh bị lây bệnh.
Chốc có để lại sẹo không?
Chốc không bóng nước và chốc bóng nước thể nhẹ thường không để lại sẹo sau khi khỏi bệnh. Tuy nhiên, đối với chốc loét, do tổn thương sâu hơn vào lớp da, sẹo có thể hình thành sau khi bệnh ổn định. Khả năng để lại sẹo còn phụ thuộc vào phương pháp điều trị, cách chăm sóc vết thương và chế độ dinh dưỡng phù hợp. Điều trị bệnh càng sớm càng tốt, vì nếu kéo dài, nguy cơ gặp phải các biến chứng nghiêm trọng sẽ tăng lên.
Hiện nay, Phòng khám da liễu Bắc Ninh SkinMD là một trong những địa chỉ uy tín hàng đầu trong lĩnh vực thẩm mỹ da và điều trị các vấn đề về da tại khu vực Bắc Ninh. Với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, tận tâm với khách hàng và được đào tạo chuyên môn sâu, các kỹ thuật điều trị da tiên tiến, Da liễu Thẩm mỹ SkinMD đã giúp hàng ngàn bệnh nhân khắc phục các vấn đề về thẩm mỹ và sức khỏe da.
Mỗi người bệnh sẽ được đội ngũ bác sĩ thăm khám, tư vấn biện pháp điều trị phù hợp nhất. Ngoài ra, phòng khám còn sở hữu nhiều thiết bị, máy móc tiên tiến, cơ sở vật chất hiện đại cùng quy trình khám chữa bệnh tối ưu giúp mang lại trải nghiệm điều trị và kết quả tốt nhất cho khách hàng.
Thông tin liên hệ:
- Hotline: 0866 150 368
- Địa chỉ: 288 Nguyễn Đăng Đạo, Đại Phúc, Bắc Ninh, Việt Nam
- Fanpage: https://www.facebook.com/DalieuthammySkinmd
- Website: https://skinmdclinic.vn/
Bệnh chốc có thể được điều trị khỏi và không gây nguy hiểm nếu được can thiệp kịp thời. Vì vậy, người bệnh nên lưu ý cách chăm sóc, cũng như chế độ ăn uống hợp lý để bệnh chóng khỏi và tránh để lại sẹo trên da gây mất thẩm mỹ.
Nguồn tham khảo
- Professional, C. C. M. (n.d.). Impetigo. Cleveland Clinic. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15134-impetigo
- DermNet. (2023, October 25). Impetigo. DermNet®. https://dermnetnz.org/topics/impetigo